Het beroep van gerechtsdeurwaarder wordt geregeld door artikel 509 en volgende van het Gerechtelijk Wetboek.

De gerechtsdeurwaarder is een openbare ambtenaar en een ministerieel officier.

De Staat heeft een deel van het openbaar gezag aan hem gedelegeerd zodat hij zijn officiële taken zoals dagvaardingen, betekeningen, inbeslagnemingen… (zie de monopolistische bevoegdheden) die hem door de wet zijn toegewezen, kan vervullen.

In het kader van die bevoegdheden kan hij niet weigeren om zijn ministerie uit te lenen (behalve in zeer specifieke gevallen, bijvoorbeeld in geval van belangenconflict of indien de vordering onwettig is) en moet hij het door de wet bepaald tarief toepassen.

De gerechtsdeurwaarder oefent ook niet-monopolistische bevoegdheden uit, zoals de minnelijke invordering.

In het kader van zijn opdrachten is de gerechtsdeurwaarder onderworpen aan zeer strikte wettelijke en deontologische regels. 

Hij oefent zijn functie onder het statuut van vrij beroep uit en treedt daarom zelfstandig op. Hij ontvangt geen salaris of vergoeding van de Staat.

De handelingen die de gerechtsdeurwaarder bevoegd is te verrichten zijn authentieke akten en zijn als zodanig volledig authentiek (artikelen 1317 tot 1319 van het Gerechtelijk Wetboek), met uitzondering van de valsheidsvordering (artikel 895 van het Gerechtelijk Wetboek).

Om gerechtsdeurwaarder te zijn, hoeft u in het bezit te zijn van een doctoraat, een licentie of een masterdiploma in de rechten, een stage van twee jaar bij een gerechtsdeurwaardersstudie te hebben gevolgd, in de homologatiewedstrijd van de stage (om kandidaat te worden) te zijn geslaagd, kandidaat gedurende meer dan vijf jaar te zijn geweest en goed gerangschikt te zijn in de wedstrijd tussen de kandidaten.

De gerechtsdeurwaarder wordt vervolgens door de Koning aangesteld om zijn taken in een bepaald gerechtelijk arrondissement te vervullen.